Een groot antiek bassin dat opgegraven is in Gabii wakkert het debat aan over de eerste stappen van de Romeinse architectuur!
Een enorm stenen bassin, dat dateert van rond 250 v.Chr., doet stof opwaaien in het hart van de oude stad Gabii, op 18 km van Rome. Onder leiding van professor Marcello Mogetta (University of Missouri) legde het opgravingsteam een structuur bloot die een zorgvuldig aangelegde bekleding en rechtstreeks uit de rotsbodem uitgehouwen delen combineert. Niet vanzelfsprekend voor die tijd: dit gaat verder dan het gebruikelijke register van tempels en verdedigingsmuren. Dit is misschien wel iets wat tot de eerste grote civiele voorzieningen van Rome kan behoren, benadrukt Science Daily. We vertalen het graag voor je in klare taal!
Volgens Marcello Mogetta pleit de strategische ligging (in het exacte centrum van de stad, vlak bij het hoofdkruispunt) voor een monumentaal bassin dat geïntegreerd was in het forum. Van dat beroemde publieke plein zijn de vroegste vormen nog grotendeels onbekend.
Rome keek naar Griekenland
De recente opgravingen worden bekeken in hun relatie met een ander belangrijk overblijfsel op de site: het mysterieuze ‘Area F Building’, een uitgestrekt terrassencomplex dat in de flank van de vulkanische krater is uitgehouwen. Alles wijst erop dat de Romeinse bouwers van die periode zich royaal lieten inspireren door de Griekse steden. Die beschaving was meester in geplaveide civiele ruimtes, monumentale scenografieën en theatrale terrassen. Kortom: de Romeinen hebben misschien niet alles zelf uitgevonden; ze wisten vooral goed te observeren, aan te passen… en te versterken.
Gabii, een levensgroot laboratorium van archaïsch Rome
Gabii blijft onderzoekers fascineren dankzij een historisch paradox: de stad, ooit een machtige rivaal van Rome tijdens de IJzertijd, werd rond 50 v.Chr. grotendeels verlaten. Het resultaat? Geen opeenvolgende stedelijke lagen die de oudste structuren verpletteren. Het stadsplan en de funderingen zijn wonderbaarlijk leesbaar gebleven, alsof ze wachtten op archeologen.
De site, die vandaag deel uitmaakt van de ‘Musei e Parchi Archeologici di Praeneste e Gabii’, trekt internationale teams aan die de resten systematisch onderzoeken. Mogetta leidt sinds vorig jaar het onderzoeksprogramma. En dit bassin heeft zijn geheimen uiteraard nog lang niet prijsgegeven!
Het grote raadsel: politiek vóór religie?
Een vraag blijft de specialisten bezighouden: bouwden de Romeinen hun civiele ruimtes vóór hun heiligdommen, of omgekeerd? De keuze is niet onbelangrijk: ze bepaalt hoe we kijken naar de fundamentele prioriteiten van de Romeinse samenleving — het publieke en politieke leven, of de religieuze rituelen. Gabii zou wel eens het eerste tastbare antwoord op dit debat kunnen bieden.