De markt voor slimme luchthavens (smart airports) zou wel eens het nieuwe Eldorado kunnen worden. Volgens Straits Research was die markt in 2024 goed voor 3,43 miljard dollar, en zal dat bedrag voor 2025 oplopen tot bijna 3,93 miljard dollar. Tegen 2033 zou het mogelijk zelfs gaan over 11,62 miljard dollar!
© Karim-moalled
Die cijfers zijn geen nattevingerwerk: ze weerspiegelen een fundamentele trend, aangedreven door AI, IoT (internet of things) en biometrie (gezichtsherkenning, slimme poortjes, mobiele check-in). Die technologieën hebben op luchthavens een dubbele doelstelling: het passagiersproces vlotter laten verlopen en de operationele efficiëntie versterken.
Tegelijkertijd blijft de wereldwijde reislust luchthavens tot het uiterste drijven. De recentste cijfers van IATA en ACI bevestigen een aanhoudende stijging van het passagiersverkeer: in augustus 2025 lag de vraag nog steeds 4,6% hoger dan een jaar eerder, met een bezettingsgraad op recordniveau voor het seizoen. ACI verwacht zelfs 9,8 miljard passagiers in 2025!
Sensoren in overvloed om de ervaring te stroomlijnen
Een ‘smart airport’ maakt gebruik van een mozaïek van tools: IoT-sensoren om bagage en apparatuur in realtime te volgen, predictief onderhoud om vervelende storingen te vermijden, AI-gestuurde resourceplanning (gateplanning, inzet van bruggen en teams) en biometrie om controles en het boarden te versnellen. De vakliteratuur, zoals het rapport SITA Air Transport IT Insights 2024, toont een duidelijke versnelling in het gebruik van digitale identiteitsgegevens en biometrische passagiersroutes, zowel bij luchthavens als bij luchtvaartmaatschappijen. De droom? Een traject dat (bijna) papierloos verloopt, van de terminalingang tot je stoel. Maar dat zal nog wel even op zich laten wachten…
En in Europa?
Niet elke regio kiest dezelfde koers. Het rapport van Straits toont regionale verschillen: de Verenigde Staten zetten in op snelheid van uitvoering en massale investeringen, terwijl Europa focust op duurzaamheid en operationele uitmuntendheid, met energie-efficiënte systemen, groene mobiliteitsoplossingen en geoptimaliseerd middelenbeheer. Azië-Pacific, aangevuurd door urbanisatie en de opkomst van de middenklasse, bouwt gretig nieuwe hubs uit; het Midden-Oosten investeert in een premium beleving en geavanceerde beveiliging; en in Afrika wint automatisering terrein om een snelgroeiende vraag op te vangen.
‘Groener’: belofte of uitvlucht?
Bij slimme luchthavens draait het niet enkel om data: ook energie telt. Straits benadrukt: “Duurzaamheidsinitiatieven stimuleren investeringen in energiezuinige infrastructuur en intelligente systemen om de ecologische impact te beperken.” Dat klinkt bemoedigend, zeker nu zowel de Europese regelgeving als de publieke druk rond koolstofneutraliteit toeneemt. Maar de echte vraag op het tarmac blijft: hoe meet je de impact? Hoeveel kWh en CO₂ worden er écht uitgespaard? Te veel pilootprojecten blijven voorlopig… aan de grond op dat vlak.
Wat vandaag al werkt (en wat nog hapert)
Laat ons eerlijk zijn: wanneer AI een opstopping aan de controle voorspelt en tijdig extra personeel inzet, merkt je dat. Wanneer gezichtsherkenning het instapproces versnelt, verdwijnen de wachtrijen. Achter de schermen zorgt predictief onderhoud voor minder
storingen van kritieke systemen (zoals bagagebanden of instapbruggen). In heel Europa is deze technologie broodnodig, gezien de aanhoudende stijging in het internationale luchtverkeer – iets wat bevestigd wordt door de ACI Europe-data over het eerste semester van 2025.
Maar er zijn nog elementen die voor turbulentie zorgen:
— Interoperabiliteit: elke luchthaven stelt zijn eigen technologische puzzel samen; standaardisering over de grenzen heen vordert maar traag. — Privacy: biometrie blijft in Europa een gevoelig onderwerp (GDPR). — Return on investment: niet elke investering rendeert. Zonder duidelijke databeheer kan AI veel kosten en weinig opleveren.
Het oordeel?
De slimme luchthaven is geen marketingtruc: het is een coherent geheel van dataplatformen, sensoren, algoritmes en interfaces die, mits goed geïmplementeerd, de passagiersroutes inkorten, frustraties verminderen en de ecologische voetafdruk beperken. De capaciteitsnood maakt de dringendheid van de toepassing duidelijk: ACI voorspelt ook na 2025 nog een sterke toename van het vliegverkeer, terwijl Europese hubs niet aan hetzelfde tempo kunnen uitbreiden als de vraag. Automatiseren is dus optimaliseren, niet zomaar ‘ver-hightechen’. De belofte moet waargemaakt worden: tastbare voordelen voor de passagier (tijd, comfort), meetbaar en controleerbaar, en met robuuste garanties rond gegevensbescherming. Anders blijft de luchthaven enkel op papier ‘smart’, niet aan de gate.