Guyana: kennismaking met een ongerepte wereld

1/ Guyaans ruimtevaartcentrum: unieke belevenis in Kourou

Om tegen 2030 zo’n 250.000 bezoekers aan te trekken, rekent het Franse overzeese gebied op de Amazone en haar rivieren, het voormalige strafkamp van de Îles du Salut, en het ruimtevaartcentrum van Kourou. Drie toeristische trekpleisters om deze multiculturele bestemming te ontdekken, die rijk is aan koloniale geschiedenis, gastronomie en een  in Zuid-Amerika unieke biodiversiteit.

Kourou is ook een lanceerbasis voor buitenlandse ‘klanten’. Japanners, Brazilianen, Indiërs en zelfs… Amerikanen kozen voor Kourou. Amazon wil zijn eigen satellieten bijvoorbeeld liever niet door zijn Amerikaanse concurrent SpaceX laten lanceren. De site heeft een oppervlakte van 660 km² – zes keer groter dan Parijs – wat betekent dat je ze met de bus verkent. Je doorkruist een gigantisch bosgebied met vrijgemaakte zones waar onderzoeksgebouwen, controlekamers en lanceerplatformen gevestigd zijn.

Je leert dat hier 1.500 mensen werken, dat tot één derde van de in Guyana opgewekte energie gebruikt wordt voor de installaties – zonnepanelen moeten binnenkort voor 15% autonomie zorgen –, dat Kourou gekozen werd omwille van de nabijheid van de zee (veiliger bij lanceringen) en de stabiele weersomstandigheden (geen orkanen), en dat bij elke lancering 1,3 miljoen liter water op het lanceerplatform wordt gespoten. De volgende lancering van Ariane 6 staat gepland op 17 december 2025 om twee Galileo-satellieten in een baan te brengen.

Opmerkelijk is dat de basis de grootste concentratie jaguars van Zuid-Amerika herbergt! Logisch: ze leven in een volledig beschermd gebied en dankzij het jachtverbod is er een overvloed aan prooidieren. Maandelijks worden bezoeken georganiseerd om de fauna (luiaards, miereneters…) en de unieke biodiversiteit van de site te ontdekken. Na de bustour – waarbij je om veiligheidsredenen niet vaak uitstapt – gaat het bezoek verder in de indrukwekkende Jupiter 2-controlezaal, vol controlepanelen en werkposten.

Het volledige bezoek duurt 3,5 uur en eindigt in Guyaspace Expérience, een gloednieuwe (2024) interactieve museumruimte over de geschiedenis van de site, de achterkant van lanceringen, satellietmissies en de natuurlijke omgeving op de basis.

2/ Cayenne, een stad in tropische rust…

Cayenne, hoofdstad van Guyana en een administratief centrum, telt 55.000 inwoners en baadt in een warme, trage equatoriale sfeer, afgewisseld met levendige plekjes die een bezoek van minstens een dag en nacht waard zijn.

Voordeel van de kleine schaal: je verkent alles te voet, zeker het koloniaal erfgoed rond het hart van de stad: de Place des Palmistes. Deze met palmbomen beplante centrale plek nodigt uit tot een ontspannen wandeling over het gras, tussen kraampjes van straatverkopers en schaduwrijke hoekjes.

In een hoek vind je de Bar des Palmistes met terras en patio, een levendige plek in een Creoolse setting uit de 19de eeuw, met houten vloeren en originele smeedijzeren details. Ideaal voor een drankje of een maaltijd van gegrilde garnalen of salade met gerookte kip. Ten westen van het plein zie je het oude Cayenne, met zijn koloniale huizen met houten luiken en sierlijke balkons – sommige prachtig gerestaureerd, andere in verval. In de Rue Rémire, vlakbij het mooie stadhuis, ligt het ietwat ouderwetse maar interessante museum Alexandre-Franconie (geschiedenis en ambachten).

De kleurrijke trappen van deze straat leiden naar de Cépérou-heuvel, een voormalige fortlocatie met een panoramisch zicht over stad en oceaan. Op de terugweg passeer je de Place Léopold Héder, met fontein en koloniale gebouwen zoals het rectoraat en de prefectuur. In de Rue Lallouette en Rue du Général de Gaulle is de tijd aangebroken voor wat shopping, een omweg via de Place des Amandiers (om de mangrove te zien die de baai binnendringt, een fenomeen dat in cycli herhaalt), of een babbeltje met vriendelijke inwoners – de gastvrijheid van de Guyanezen wordt vaak geprezen.

Mis vooral het Museum van de Guyanese Culturen niet, in de Rue Madame Payé. In een oud gerestaureerd huis (en een bijgebouw verderop) wordt de culturele diversiteit van het gebied geïllustreerd aan de hand van archieven, affiches en foto’s, van de inheemse volkeren tot de moderne tijd. Je ontdekt er ook de verhalen van grote Guyanese figuren en de ondernemers die de regio hielpen opbouwen. Vlak ernaast vind je het eigenzinnige museum van het N’inport’koi, een bonte verzameling objecten van lokale kunstenaars.

3/ Îles du Salut: “een hel in het paradijs”

Zo worden deze drie eilanden, gelegen op 14 km voor de kust bij Kourou, vaak omschreven. Van 1852 tot 1953 vormden ze een berucht Frans strafkamp. Na een boottocht van 1u15 per gemotoriseerde catamaran en een verfrissende tropische bui bereik je deze groene eilandjes die iets hebben van een tropisch paradijs, maar de realiteit was anders…

Île Royale, Île Saint-Joseph en Île du Diable: bijna een eeuw lang zaten hier gewone gevangenen en politieke dissidenten gevangen, veroordeeld tot dwangarbeid of isolatie. Op Île Royale, waar je aankomt, wandel je tussen de overblijfselen van een heus gevangenisdorp. Je vindt er het slachthuis, de villa Royale, de woning van de directeur, militaire barakken, de kapel (met muurschilderingen van kunstenaar-vervalser Francis Lagrange), de ruïnes van een klooster, het voormalige militaire ziekenhuis, het transportkamp waar gevangenen verbleven, disciplinaire gebouwen, cipierswoningen, een kinderkerkhof…

Tot 2.000 mensen – gevangenen én personeel met hun families – leefden hier tegelijkertijd. Tijdens de periode van het strafkamp verbleven er naar schatting 70.000 gevangenen in Guyana, verspreid over de Îles du Salut, Cayenne en Saint-Laurent-du-Maroni.

Op Île Saint-Joseph verbleven de moeilijkste gevangenen en zijn die probeerden te ontsnappen. De sfeer op dit eiland, overwoekerd door vegetatie, toont de erbarmelijke omstandigheden waarin ze leefden. Journalist Albert Londres bracht deze toestand in 1923 onder de aandacht met een vlammend verslag.

Bezoeken aan Île du Diable zijn niet mogelijk. Deze onherbergzame plek, gescheiden van Île Royale door een sterk stromende zeestraat, is eigendom van het CNES (het Frans ruimtevaartcentrum), dat er een observatiepost heeft. Het eiland is beroemd omdat kapitein Alfred Dreyfus, die ten onrechte veroordeeld werd voor hoogverraad, er vier jaar gevangen zat. Hij werd uiteindelijk vrijgesproken in 1906. Vanaf Île Royale zie je nog altijd de stenen cel waar hij verbleef, volledig afgezonderd.

4/ “Mijn leven” in een carbet – belevenis in het Amazoneregenwoud

Natuur, natuur en nog eens natuur! Met 8 miljoen hectare bos en meer dan 5.000 soorten dieren en planten – op één hectare groeien tot wel 150 verschillende boomsoorten – is Guyana één van de gebieden met de rijkste biodiversiteit op aarde. In het zuiden, enkel bereikbaar via rivieren, liggen afgelegen dorpen waar 25.000 inheemse bewoners leven (7% van de bevolking), beschermd binnen het Parc Amazonien de Guyane, dat 43% van het grondgebied bestrijkt.

Met lokale touroperators kies je voor avontuurlijk toerisme met meerdaagse tochten per gemotoriseerde pirogue. Je beleeft natuurwandelingen, bosverblijven en ontmoetingen met inheemse volkeren. De grote rivieren – Maroni, Oyapock, Approuague en Kourou – doorkruisen het regenwoud en bieden onvergetelijke ervaringen. Je overnacht in traditionele kampementen, carbets genaamd.

Een carbet, dat is niet alleen een slaapplaats, maar een volledige levensstijl. Onder een open houten structuur slaap je in hangmatten (soms in bedden), meestal aan een rivier, in harmonie met de geluiden van de natuur. Elk kamp heeft een restaurant en gidsen begeleiden je overdag bij verkenningen. Wie geen tijd heeft om ver het binnenland in te trekken, kan terecht in toegankelijke carbets nabij de kust, vanuit Cayenne, Kourou of Saint-Laurent-du-Maroni.

Zoals Camp Maripas, op 25 minuten rijden ten zuiden van Kourou, aan de gelijknamige rivier. Het kamp is fraai gelegen, met zicht op het water, en je geniet er van lokale gerechten en drankjes (waaronder uitstekende vis zoals acoupa, atipa… en uiteraard een planteur). Overdag probeer je kajakken of piroguevaren. Aan boord van een P12 (voor 12 personen) leer je de roeitechniek waarbij je ritmisch aan beide kanten peddelt. Daarna spring je in de rivier – hier zonder gevaarlijke dieren.

Het kamp biedt ook wandelingen, onder meer naar de veelzeggende ‘Montagne des Singes’, de apenberg. Er is ook een uitgebreid kamp stroomopwaarts, bereikbaar in een uur varen met een gemotoriseerde pirogue: een diepere onderdompeling in het groene hart van Guyana.

Het kamp biedt ook wandelingen, onder meer naar de veelzeggende ‘Montagne des Singes’, de apenberg. Er is ook een uitgebreid kamp stroomopwaarts, bereikbaar in een uur varen met een gemotoriseerde pirogue: een diepere onderdompeling in het groene hart van Guyana.

Meer info

• Comité du Tourisme de la Guyane

guyane-amazonie.fr

• Centre Spatial Guyanais

centrespatialguyanais.cnes.fr

• Camp Maripas

campmaripas.com