Een dag, een plek: Versailles, 6 mei 1682, de Zonnekoning pakt zijn koffers

Lodewijk XIV heeft niet altijd een leven van weelde gekend. Zijn jeugd werd getekend door de ‘Fronde’, een reeks van parlementaire en aristocratische opstanden die bijna de koninklijke macht omver wierpen. De jonge koning is de barricades en vernederingen die zijn familie moest ondergaan niet vergeten.

Gevolg: van zodra hij de middelen heeft, wil Lodewijk de adel streng in de gaten houden — en liefst zo ver mogelijk van Parijs. Een plek waar hij alles onder controle heeft. Versailles, een bescheiden jachtpaviljoen dat hij erfde van zijn vader, is de perfecte kandidaat voor deze opgevoerde monarchie. Hij wil een groots en indrukwekkend paleis, om de macht van de monarchie te tonen.

6 mei 1682: grootschalige verhuis

Op die dag maakt Lodewijk XIV officieel wat al jaren in voorbereiding de steigers staat: de regering van het koninkrijk verhuist naar Versailles. Ministers, intendanten, secretarissen, edelen, hovelingen, lakeien, koks, kappers, kleine markiezen en grote vleiers — iedereen volgt.

Het kasteel wordt het machtscentrum, een reusachtig toneel waar iedereen zijn rol speelt voor de koning. Want in Versailles is alles een ritueel: de koning die opstaat, zijn diner, zijn wandeling, zelfs wanneer hij zijn hemd aantrekt — een permanent spektakel voor een versteende hofhouding. Het is geen privéleven, het is een voorstelling!

En om al dat volk bezig te houden, wordt er niets aan het toeval overgelaten: bals, jachten, toneelstukken van Molière, tuinen door Le Nôtre, en vooral een eindeloze etiquette. Elke handeling is vastgelegd. Zelfs geeuwen zonder toestemming wekt argwaan.

Versailles, droom of valstrik?

Versailles kost een fortuin, put de staatskas uit en laat belastingbetalers in het hele koninkrijk zweten. Maar voor Lodewijk is het een meesterwerk: een machtsinstrument dat sterker is dan een leger. Via Versailles beheerst hij zijn imago, legt hij zijn autoriteit op en verandert hij de adel in toeschouwers van zijn eigen grootsheid.

Het is de triomf van de theaterstaat, waar de koning ook regeert via de scenografie. En dat alles begint officieel op 6 mei 1682. De dag waarop de monarchie haar mooiste balzaal betreedt… om een eeuw later te eindigen onder het mes van een revolutie.